فەرمانگەی گۆڕە بە كۆمەڵەكانی عیراق، دەستیكرد بە هەڵدانەوە و هەڵگرتنەوەی روفاتەكانی نێو چاڵی عەللۆ عەنتەر، یان "بیری كۆترەكان"، كە داعش وەك گۆڕەپانی لە سێدارەدان و فڕێدانی تەرم بەكاریدەهێنا.
چاڵی عەللۆ عەنتەر، دەکەوێتە ناوچەیەکی چواردەوری تەلەعفەر لەسەر رێگەی ناحیەی عەیازییە و بەدوری نزیکەی شەش کیلۆمەتر لە باکوری سەنتەری قەزاكەوە دورە، پرۆسەی هەڵدانەوەی گۆڕەكە ئەمڕۆ سێشەممە 28ی ئایار، دوای 10 ساڵ دێت لە كوشتن و لە سێدارەدانی "زیاتر لە هەزار" كەس و فڕێدانی روفاتەكانیان بۆ ناو چاڵەكە.
زيا كەریم، بەڕێوەبەری فەرمانگەی پاراستنی گۆڕە بە كۆمەڵەكان لە دەزگای شەهیدان سەر بە حكومەتی فیدراڵی وتی، چاڵی عەللۆ عەنتەر شوێنی "تاوانێكی قێزەونی داعش و تەحەدایەكی گەورەیە لە دۆسیەی هەڵدانەوەی گۆڕی بە كۆمەڵ و دۆزینەوەی ناسمانەی قوربانیاندا"، ئەو قسانەش لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا هات لە مەراسیمی دەستپێكردنی هەڵدانەوەی چاڵەكەدا، كە پەیامنێری (كەركوك ناو) ئامادەی بوو.
زیا دەڵێت كاركردنی ئەوان لە گۆڕەكەدا، لەسەر روبەری 20 تا 30 مەتر و بە قوڵی 10 تا 25 مەتر دەبێت، وەك قۆناغی یەكەم، كە بە هاوكاری چەندین لایەنی دیكە لەوانە پزیشكی دادی بەغدا، هێزە ئەمنییەكان، بەرگری شارستانی و تەندروستی و رێكخراوی نێودەوڵەتی بەڕێوەدەچێت.
به‌پێی لێكۆڵینه‌وه‌كانی كۆمسیۆنی باڵای مافه‌كانی مرۆڤی عیراق، چاڵی عه‌للۆ عه‌نته‌ر روفاتی "زیاتر له هه‌زار" هاوڵاتی توركمان و ئێزیدی تێدایه، دوای گولـله‌بارانكردنیان له‌لایه‌ن چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام ناسراو بە (داعش)ـه‌وه.
بەڕێوەبەری فەرمانگەی پاراستنی گۆڕە بە كۆمەڵەكان وتی، پێویستە هەمووان توانا و هەوڵەكان یەكبخرێن بە ئامانجی گەڕانەوەی روفاتی قوربانیان و ناسینەوەیان.
حكومەتی فیدراڵی، لە ناوەڕاستی ساڵی 2022ـەوە پرۆسەی وەرگرتنی نمونەی خوێنی لە كەسوكاری قوربانیان و بێسەروشوێنانی تەلەعفەر دەستپێكرد كە تائێستا بەردەوامە، بە ئامانجی بەراورد و پشكنینی (دی ئێن ئەی) لەگەڵ روفاتی گۆڕە بە كۆمەڵەكاندا.
توركمانەكانی تەلەعفەریش هاوشێوەی ئێزیدی بەدەستی داعش روبەڕوی كوشتن، رفاندن و ئاوارەیی بونەوە، تائێستاش چارەنوسی ده‌وروبه‌ری هه‌زار و 300 هاوڵاتی نادیارە لە نێویاندا سەدان كچ و ژن، گوماندەكرێت زۆرینەیان لە چاڵی "عەللۆ عەنتەر" ـ بن.
ئیبتیسام حەیۆ، کە چالاکوانێکی تورکمانە پێشتر بە (كەركوك ناو)ی وت "چاڵەکە لە بنەڕەتدا بە بیری کۆترەکان (بئر الحمائم) ناسراوە، بەو پێیەی زۆرجار پۆلی کۆتری بەسەرەوە بینراوە، بەڵام تورکمانەکان پێی دەڵێن (عەللۆ عەنتەر)"، زیاتر وتی "چاڵەکە بە سروشتی دروستبووە و دەستی مرۆڤی تیادا نییە، بە وتەی بەشێک لە دانیشتوانی تەلەعفەر سەدان ساڵ لەمەوبەر نەیزەکێکی گەورە لەو ناوچەیە کەوتووە و بۆتەهۆی دروستبوونی ئەو چاڵە گەورەیە".
تیرەی چاڵەکە نزیکەی 50 مەتر دەبێت و قوڵییەکەی 100 مەترە، بەڵام بەهۆی فڕێدانی تەرم و داپۆشینیان بەگڵ لەلایەن چەكدارانی داعشەوە قوڵییەکەی کەمتر بووەتەوە.
حەیۆ دەڵێت قوربانیانی ئەو چاڵە، بەپێی زانیارییەكان توركمان و ئێزیدیین، روفاتی ژن و منداڵی تێدایە، بەشێکیان بە جلوبەرگەکانیاندا دیارە کە ئێزیدین.
چاڵی عەللۆ عەنتەر، كە زیاتر توركمانەكانی ناوچەكە بەو ناوەوە ناوی دەبەن، نزیکەی 600 مەتر لەرێگەی سەرەکییەوە دورە، لە ناوچەیەکی چۆڵ و روتەڵە لە قووڵایی بیاباندا، نزیک گوندی بەگی قوت، کە دانیشتوانەکەی تورکمانی شیعەن.
تەلەعفەر بەدوری 69كم دەكەوێتە باكوری خۆرئاوای موسڵ لە پارێزگای نەینەوا، ژمارەی دانیشتوانی زیاتر لە 524 هەزار كەس دەبێت بەپێی خەمڵاندنی وەزارەتی پلاندانانی عیراق بۆ ساڵی 2019، لە ناوەندی قەزاكەدا توركمان هەیە و لە ناوچەكانی دەوروبەری عەرەب و كورد نیشتەجێن.
